https://youtu.be/CTrar8okEYc
#EP12 เราอาจเคยเจอเวลาที่เห็นราคาอะไรบางอย่างมันดูไม่สมเหตุสมผลเอาซะเลย บางทีก็แพงจนน่าตกใจ ทั้งที่ดูแล้วไม่น่าจะแพงขนาดนี้ หรือบางทีก็ถูกจนน่าสงสัย
.
แล้วทำไมตลาดบางช่วง ราคาที่ควรจะทำให้เราเข้าใจสังคมถึงกลับไม่มีคำตอบจากความเป็นจริง หรือจริง ๆ แล้วมันไม่ได้ผิดที่ราคา แต่ผิดที่เงื่อนไขบางอย่างในสังคมของเราที่มันกำลังหายไป
.
ใน The Theory of Moral Sentiments
สมิธย้ำว่า มนุษย์จะอยู่ร่วมกันได้ก็ต่อเมื่อยังมีความยุติธรรม ความไว้เนื้อเชื่อใจ และการปฏิบัติต่อกันที่ทำให้เรารู้สึกว่ามันยังแฟร์อยู่ ถ้าความรู้สึกพื้นฐานแบบนี้เริ่มสั่นคลอน ระบบไหน ๆ ก็จะเริ่มรวนตามไปด้วย
.
พอมาใน The Wealth of Nations
สมิธชวนดูอีกโลกหนึ่ง คือโลกที่ผู้คนจำนวนมากตัดสินใจพร้อมกันโดยไม่ได้รู้จักกันเลย แต่กลับสร้างระเบียบบางอย่างขึ้นมาเองตามธรรมชาติ ระเบียบนี้แหละที่ทำให้ราคาเป็นสัญญาณที่พอเชื่อถือได้ และทำให้ตลาดจัดการทรัพยากรได้โดยไม่ต้องมีใครสั่ง
.
แต่ระเบียบที่ว่า มันจะเกิดขึ้นได้ก็ต้องมีเงื่อนไขบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นความโปร่งใส กติกาที่ไม่ถูกแทรกแซง และเสรีภาพที่จะให้คนตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง เมื่อไหร่ที่เงื่อนไขเหล่านี้ไม่สามารถทำงานได้ ราคาก็จะเริ่มเพี้ยนทันที และตลาดจะจัดระเบียบตัวเองไม่ได้
.
พอเอาทั้งสองเล่ม มาทำความเข้าใจร่วมกันจะเห็นว่า
เล่มแรก มนุษย์ต้องปฏิบัติต่อกัน ด้วยความเป็นธรรม
เล่มสอง ตลาดจะทำงานได้ ก็ต้องมีความเป็นธรรม
.
สุดท้ายแล้ว ตลาดไม่ได้พังเพราะราคาไม่ดี แต่มันพังเพราะ เงื่อนไขความร่วมมือของมนุษย์ ที่สมิธพูดถึงตั้งแต่เล่มแรก กำลังถูกกัดกร่อนลดทอนลงทีละนิดโดยที่เราไม่รู้ตัว
.
คำถามจึงไม่ใช่ว่าราคาเท่านั้นเท่านี้แค่ไหนถึงจะแฟร์ แต่คือเรายังไว้ใจระเบียบตามธรรมชาติที่สังคมสร้างขึ้นเองได้มากแค่ไหน และอะไรบ้างที่กำลังทำให้ราคาซึ่งเป็นภาษาของสังคม สะท้อนความจริงได้น้อยลงกว่าเดิม
#TheTheoryOfMoralSentiments
#TheWealthOfNations
#AdamSmith
#SystemOfNaturalLiberty
#EP12 เราอาจเคยเจอเวลาที่เห็นราคาอะไรบางอย่างมันดูไม่สมเหตุสมผลเอาซะเลย บางทีก็แพงจนน่าตกใจ ทั้งที่ดูแล้วไม่น่าจะแพงขนาดนี้ หรือบางทีก็ถูกจนน่าสงสัย
.
แล้วทำไมตลาดบางช่วง ราคาที่ควรจะทำให้เราเข้าใจสังคมถึงกลับไม่มีคำตอบจากความเป็นจริง หรือจริง ๆ แล้วมันไม่ได้ผิดที่ราคา แต่ผิดที่เงื่อนไขบางอย่างในสังคมของเราที่มันกำลังหายไป
.
ใน The Theory of Moral Sentiments
สมิธย้ำว่า มนุษย์จะอยู่ร่วมกันได้ก็ต่อเมื่อยังมีความยุติธรรม ความไว้เนื้อเชื่อใจ และการปฏิบัติต่อกันที่ทำให้เรารู้สึกว่ามันยังแฟร์อยู่ ถ้าความรู้สึกพื้นฐานแบบนี้เริ่มสั่นคลอน ระบบไหน ๆ ก็จะเริ่มรวนตามไปด้วย
.
พอมาใน The Wealth of Nations
สมิธชวนดูอีกโลกหนึ่ง คือโลกที่ผู้คนจำนวนมากตัดสินใจพร้อมกันโดยไม่ได้รู้จักกันเลย แต่กลับสร้างระเบียบบางอย่างขึ้นมาเองตามธรรมชาติ ระเบียบนี้แหละที่ทำให้ราคาเป็นสัญญาณที่พอเชื่อถือได้ และทำให้ตลาดจัดการทรัพยากรได้โดยไม่ต้องมีใครสั่ง
.
แต่ระเบียบที่ว่า มันจะเกิดขึ้นได้ก็ต้องมีเงื่อนไขบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นความโปร่งใส กติกาที่ไม่ถูกแทรกแซง และเสรีภาพที่จะให้คนตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง เมื่อไหร่ที่เงื่อนไขเหล่านี้ไม่สามารถทำงานได้ ราคาก็จะเริ่มเพี้ยนทันที และตลาดจะจัดระเบียบตัวเองไม่ได้
.
พอเอาทั้งสองเล่ม มาทำความเข้าใจร่วมกันจะเห็นว่า
เล่มแรก มนุษย์ต้องปฏิบัติต่อกัน ด้วยความเป็นธรรม
เล่มสอง ตลาดจะทำงานได้ ก็ต้องมีความเป็นธรรม
.
สุดท้ายแล้ว ตลาดไม่ได้พังเพราะราคาไม่ดี แต่มันพังเพราะ เงื่อนไขความร่วมมือของมนุษย์ ที่สมิธพูดถึงตั้งแต่เล่มแรก กำลังถูกกัดกร่อนลดทอนลงทีละนิดโดยที่เราไม่รู้ตัว
.
คำถามจึงไม่ใช่ว่าราคาเท่านั้นเท่านี้แค่ไหนถึงจะแฟร์ แต่คือเรายังไว้ใจระเบียบตามธรรมชาติที่สังคมสร้างขึ้นเองได้มากแค่ไหน และอะไรบ้างที่กำลังทำให้ราคาซึ่งเป็นภาษาของสังคม สะท้อนความจริงได้น้อยลงกว่าเดิม
#TheTheoryOfMoralSentiments
#TheWealthOfNations
#AdamSmith
#SystemOfNaturalLiberty